ดอกบุนนาค

พิกุลบุนนาคบาน

กลิ่นหอมหวานซ่านขจร

แม้นนุชสุดสายสมร

เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย

กาพย์เห่เรือ : พระราชนิพนธ์ เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์

บุนนาค (นาคบุตร) เป็นไม้ต้นใหญ่คล้ายสารภี แต่ใบเล็กเรียวกว่า ดอกสวยคล้ายกับสารภี แต่โตกว่า ขนาดกว้างประมาณ 4-5 ซม. กลิ่นหอมเย็นกว่า เจ้าของมักเก็บตากแห้งเอาไว้ และขายให้แก่ร้านเครื่องยา ดอกออกเป็นฤดู เช่นเดียวกับสารภี

บุนนาคเป็นพันธุ์ไม้ท้องถิ่นของไทยและเอเซียเขตร้อน อยู่ในวงศ์เดียวกับสารภี และมะดัน พบตามป่าชื้น เป็นไม้เนื้อแข็งที่มีคุณค่ามาก ใช้ในงานก่อสร้างได้ทุกประเภท เรือนยอดคล้ายรูปเจดีย์ ใบดกทึบ ยอดอ่อนสีแดง สวยงามมาก ดอกใหญ่สีขาว 4 กลีบ มีเกสรสีเหลือง เป็นกระจุกใหญ่อยู่ตรงกลาง ดอกบานเต็มที่มีขนาดใหญ่ 5-7 ซม. ขยายพันธุ์โดยวิธีตอนกิ่ง หรือเพาะเมล็ด เกสรดอกบุนนาคใช้ผสมทำยาหอมบำรุงหัวใจ แก้ร้อนในกระหายน้ำ เป็นยาชูกำลัง น้ำมันจากเมล็ดใช้จุดตะเกียงและทำเครื่องสำอาง

พิกุลบุนนาคมากมี

ตามหว่างวิถีขาวสด

ชมพลางทางเร่งรีบรถ

เลียบตามบรรพตคีรี

อิเหนา..พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2